H μπλε αμαξοστοιχία της “Εταιρείας των Μεγάλων Ανατολικών Σιδηροδρόμων” διέσχιζε αργά τον κατάφυτο αγγλικό κάμπο, το ανοιξιάτικο πρωινό του 8ης Μαΐου του 1900, κατευθυνόμενη προς το Λονδίνο. Σε ένα από τα βαγόνια της ένας μεγαλόσωμος σαραντάχρονος άνδρας, έχοντας βαρεθεί να βλέπει το όμορφο, αλλά κάπως μονότονο τοπίο, σκέφτηκε να ρίξει μια τελευταία ματιά στο δακτυλόγραφο […]
Ένα κρύο πρωινό του Δεκεμβρίου του 1809 στο παλάτι του Κεραμεικού επικρατούσε μεγάλη αναστάτωση· τα μέλη του Ινστιτούτου της Γαλλίας-του ιδρύματος που περιελάμβανε στους κόλπους του τους αριστείς των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών-περίμεναν την άφιξη του Ναπολέοντα στον οποίο θα παρουσίαζε ο καθένας τα νέα του επιτεύγματα. Οι διανοούμενοι, οι καλλιτέχνες και οι […]
Μια ηθοποιός χτες, ένας δημοσιογράφος προχτές κι ένας “τραγουδοποιός” τις προάλλες, έκριναν καλό να μας πουν τη γνώμη τους για τον τρόπο αντιμετώπισης της πανδημίας, την … αντισυνταγματικότητα του υποχρεωτικού εμβολιασμού και τους κινδύνους, ακόμη, στους οποίους μπορεί να μας εκθέσει. Το φαινόμενο, του να εκφράζει κάποιος-θορυβώδη συνήθως-γνώμη για πράγματα που αγνοεί εντελώς, και για […]
Μετά την κατίσχυση της επιστημονικής επανάστασης, το να ασκεί κανείς το επάγγελμα του επιστήμονα ήταν κάτι που μπορούσε να του προσδώσει αναγνώριση, εργασιακή ασφάλεια και ένα ικανοποιητικό, αν όχι ένα υψηλό, επίπεδο ανέσεων. Αυτή η αυτονόητη αλήθεια, που απηχούσε την αυξανόμενη σημασία που απέδιδαν οι κοινωνίες στην επιστήμη, από τον 16ο αιώνα και εντεύθεν, μόνον […]
Εξαιτίας μιας αβλεψίας κατά τη σύνταξη των προγραμμάτων σπουδών το 1998, η χρωμοσωμική θεωρία-δηλαδή η θεωρία που υπέδειξε τα χρωμοσώματα ως τη φυσική βάση της κληρονομικότητας-παραλήφθηκε, ώστε να μην αναφέρεται ούτε ως όρος στα σχολικά βιβλία που συνεγράφησαν στη συνέχεια. Θα μου πείτε πού το πρόβλημα; Αν οι μαθητές μπορούν να εφαρμόζουν τον μεντελικό φορμαλισμό […]
Υπάρχει κάποιο φιλμ στο οποίο μπορείς να δεις τον Erich Tschermak von Seysenegg, τον Theodosius Dobzhansky, τον H.J. Muller, τον Ronald A. Fisher, τον J.B.S. Haldane, τον George Ledyard Stebbins, όλους μαζί, που φτάνει να πεις το όνομά τους για να θυμηθείς ένα σημαντικό επίτευγμα της Γενετικής και της Εξελικτικής Βιολογίας; Υπάρχει! Και είναι ένα ερασιτεχνικό φιλμ που παρουσιάζει το 8ο […]
Στον γοργό χρόνο του διαδικτύου, 11 λεπτά δεν είναι λίγα. Αν τα διαθέσετε όμως για την παρακολούθηση της ταινίας μικρού μήκους που σας προτείνουμε θα αποζημιωθείτε πλήρως. Πρόκειται για μια ταινία την οποία γύρισε το 1961 στον Ζωολογικό Κήπο του Άμστερνταμ ο Bert Haanstra, ένας προικισμένος Ολλανδός σκηνοθέτης που είχε βραβευθεί το 1958 με Oscar για ταινία μικρού […]
Οι μεταρρυθμίσεις στο γερμανικό εκπαιδευτικό σύστημα στα μέσα του 19ου αιώνα οδήγησαν σε σημαντική αύξηση του αριθμού των μαθητών και των φοιτητών. Αποτέλεσμα αυτής της αύξησης ήταν ο μέσος αριθμός διδασκομένων να ξεπερνά τους 100, ένας δηλαδή αριθμός που δημιουργούσε προβλήματα στη διδασκαλία των διαφόρων γνωστικών αντικειμένων. Η λύση που επενόησε ένας καθηγητής φυσιολογίας φυτών […]
Το βιβλίο: “Η δημόσια και η ιδιωτική ζωή των ζώων” είναι μια συλλογή μύθων για τα ζώα που εκδόθηκε πρώτη φορά το 1842 στη Γαλλία και επανεκδόθηκε σε Αγγλική μετάφραση το 1877. Μεταξύ των συγγραφέων των ιστοριών που περιέχει, περιλαμβάνονταν διακεκριμένα ονόματα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας των μέσων του 19ου αιώνα, όπως ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ, η Γεωργία […]
Και τι επιθυμείτε να κάνετε αγαπητέ μου, ρώτησε ένα πρωινό του 1955, ο διευθυντής εκδόσεως του περιοδικού Life, τον νεαρό Σουηδό φωτογράφο που στεκόταν απέναντί του. “Θέλω να φωτογραφήσω για λογαριασμό του περιοδικού σας, όλη τη διαδικασία της ανθρώπινης αναπαραγωγής από τη γονιμοποίηση ενός ωαρίου, ως τη γέννηση“. Ο έμπειρος διευθυντής δεν μπόρεσε να μη χαμογελάσει από […]
Αρκετά χρόνια πριν οι ισχυροί υπολογιστές και τα γραφιστικά προγράμματά τους παραγάγουν απεικονίσεις της πολύπλοκης στερεοδιάταξης των μακρομορίων, ένας καλλιτέχνης με σπουδές στην αρχιτεκτονική φιλοτέχνησε, συνεργαζόμενος με βιολόγους, βιοχημικούς και χημικούς ερευνητές, μια εκπληκτική σειρά σχεδίων για τα μακρομόρια, που εξακολουθούν να εντυπωσιάζουν για την πιστότητα και την ομορφιά τους. Ήταν ο Irving Geis ((1908-1997) ο Αμερικανός […]
Το 1961 είδε το φως της δημοσιότητας ένα βιβλίο για νέους που έφερε τον τίτλο: “Το χρυσό βιβλίο της Βιολογίας” και τον υπότιτλο: “Μια εισαγωγή στα θαύματα της ζωής“. Συγγραφείς του βιβλίου ήταν οι Gerald Ames και Rose Wyler και εικονογράφος του ο Charley Harper. Το βιβλίο αυτό που περιελάμβανε μια συνόψιση της βιολογίας (από την ιστορία της, ως στοιχεία […]
Με χαρά γνωστοποιώ στους φίλους μου ότι το βιβλίο μου: “Η Γενετική σε δύσκολους καιρούς και τόπους“, Εκδόσεις Σαββάλα, έχει πάρει πια τον δρόμο, για τις προθήκες και για τα ηλεκτρονικά καταστήματα των βιβλιοπωλείων. Το βιβλίο αφηγείται την ιστορία των τριών μεγάλων Ρώσων γενετιστών, του Νικολάι Κολτσόφ, του Νικολάι Βαβίλοφ και του Νικολάι Τιμομέγιεφ-Ρεσσόφσκι, και […]
Είναι προφανές, ότι αν επιθυμείς η διδασκαλία σου να είναι επιτυχής, πρέπει η γνώση για το αντικείμενο που διδάσκεις, να έχει ένα βάθος που ξεπερνά κατά πολύ ό,τι ορίζεται, ως διδακτέα ύλη. Αν αυτό είναι αλήθεια, και είναι αλήθεια για τη διδασκαλία οποιουδήποτε αντικειμένου, είναι δυο φορές περισσότερο αλήθεια για τη διδασκαλία της βιολογίας, στην […]
Δεν μπορεί, θα έχει τύχει να δείτε παλαιότερες ταινίες του Μίκυ Μάους, στις οποίες ο δημοφιλής ήρωας του Ντίσνεϊ δεν είχε ακριβώς τη μορφή, με την οποία τον γνωρίζουμε σήμερα. Όσο και να φαίνεται παράδοξο, πίσω από τις αλλαγές που υπέστη η φιγούρα της Ντίσνεϊ-μέχρι να αποκτήσει τη σύγχρονη μορφή της-υπάρχει πολύ περισσότερη βιολογία, ηθολογία […]
Το Βερολίνο δεν αποκλείει ότι ο ηγέτης της Ρωσικής αντιπολίτευσης Ναβάλνι, έχει πέσει θύμα απόπειρας δηλητηρίασης από πρόθεση, αναφέρουν οι ειδήσεις. Ας πάρουμε λοιπόν αφορμή, από τη είδηση αυτή για ένα σύντομο μάθημα βιολογίας, που μπορεί να είναι ωφέλιμο στους μη βιολόγους επισκέπτες της σελίδας, αλλά και ιστορίας, που μάλλον θα ενδιαφέρει όλους τους […]
Την 29η Σεπτεμβρίου του 1957 στον σταθμό επεξεργασίας πλουτωνίου, που βρισκόταν στην πόλη Κιστίμ της περιφέρειας του Τσελιάμπινσκ των ανατολικών Ουραλίων, συνέβη ένα πυρηνικό ατύχημα. Το ατύχημα αυτό, παρά το μέγεθός του-ρύπανε 23.000 τετρ. χλμ, στάθηκε αιτία για την εκκένωση μιας περιοχής στην οποία ζούσαν 10.000 άνθρωποι και κόστισε τη ζωή εκατοντάδων πολιτών- ήταν ανύπαρκτο […]
Είναι αντικείμενο συζήτησης το αν η Βιολογία και οι θετικές επιστήμες γενικότερα, πρέπει να διδάσκονται παράλληλα με την ιστορία των ανακαλύψεών τους. Γνώμη της σελίδας είναι πως ναι, οι ανακαλύψεις γίνονται καλύτερα κατανοητές όταν περιγράφεται η “γενετική” τους και πως, αν παραβλέψει κανείς την απώλεια (;) διδακτικού χρόνου, ο διδασκόμενος εμπνέεται από τη γνώση των […]
Η απόφαση του Προεδρείου της Ακαδημίας Επιστημών για την πραγματοποίηση μιας συζήτησης με αντικείμενο τη γενετική, εκπληρώθηκε τον Οκτώβριο του 1939. Τη διοργάνωσή της όμως δεν ανέλαβε η ίδια η Ακαδημία, αλλά η συντακτική επιτροπή του περιοδικού: «Κάτω από τη σημαία του Μαρξισμού» κατ’ εντολήν της Κ.Ε. του Κόμματος, η οποία από καιρό επιθυμούσε να τεθεί […]
Ήταν το τέλος του καλοκαιριού του 1933 και ο Νικολάι Βαβίλοφ, ο διακεκριμένος Ρώσος γενετιστής, βρισκόταν στις ΗΠΑ εκτελώντας την τελευταία εκτός ΕΣΣΔ αποστολή του, καθώς μερικά χρόνια αργότερα η δυσμένεια στην οποία θα περιέπιπτε δεν θα στοίχιζαν μόνο την απαγόρευση εξόδου από την πατρίδα του, αλλά και την ίδια τη ζωή του. Οι λόγοι […]
Kάποτε, μια ειδικός στις πολιτικές της εκπαίδευσης, προσπαθώντας να εξηγήσει στο ακροατήριό της τα χαρακτηριστικά του Γερμανικού Εκπαιδευτικού Συστήματος, το οποίο είχε μελετήσει, είχε πει πως: “Οι Γερμανοί είναι κατά βάση ένας πολύ συντηρητικός λαός, που δεν αρέσκεται στις αλλαγές. Με την ολοκλήρωση κάθε σχολικής χρονιάς, συζητούν για το τι από αυτήν θα έπρεπε να […]
Αν επιμένουμε και δημοσιεύουμε άρθρα που αφορούν στην ιστορία της Ρωσικής γενετικής, τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, είναι διότι σε αυτήν την ιστορική περίοδο η Σοβιετική Ένωση, δεν αποτέλεσε μόνο το πεδίο στο οποίο θα επιβεβαιωνόταν ή θα διαψευδόταν η επαγγελία της σοσιαλιστικής επανάστασης, αλλά και το πεδίο στο οποίο διεξαγόταν ένας αδυσώπητος αγώνας, […]
Δεν είναι η πρώτη φορά που γράφουμε για τον Νικολάι Βαβίλοφ, τον σημαντικό αυτόν επιστήμονα που σφράγισε με τις έρευνές του την επιστήμη της Γενετικής και της Βοτανικής και γνώρισε ένα φρικτό τέλος στις φυλακές της NKVD. Δεν θάναι όμως και η τελευταία. Αυτή όμως τη φορά θα παρουσιάσουμε κάτι από τη ζωή και το έργο […]
Ήταν ένα ανοιξιάτικο μεσημέρι του 1971 όταν ο Αμερικανός ιστορικός της επιστήμης Loren Graham, αποκαμωμένος από την έρευνα που έκανε στις βιβλιοθήκες της Μόσχας και στα αρχεία της Σοβιετικής Ακαδημίας Επιστημών, για το νέο βιβλίο του, άρχισε να βαδίζει προς το “Σπίτι των Επιστημόνων“, όπου-εκμεταλλευόμενος τα προνόμια που του έδινε ένα πρόγραμμα πολιτιστικών ανταλλαγών ανάμεσα […]
Το 1934 προβλήθηκε στις αμερικανικές αίθουσες κινηματογράφου ένα φίλμ που έφερε τον τίτλο: “Τα παιδιά του Αύριο”. Σκηνοθέτης του ήταν ο Crane Wilbur, ένας ηθοποιός ταινιών του βωβού και ομιλούντος κινηματογράφου, αλλά και επίσης ένας παραγωγικός συγγραφέας και ηθοποιός. Το σενάριο της ταινίας-που ήταν η πρώτη ομιλούσα ταινία του σκηνοθέτη, είχε συγγραφεί από τον Wallace […]
Μετά από κυοφορία δύο και περισσότερων ετών, το Ι.Ε.Π. ανακοίνωσε το “Πρόγραμμα Σπουδών” για τα μαθήματα της Γ’ Λυκείου, και συνεπώς και της Βιολογίας. «Πρόγραμμα Σπουδών» ένας μεγαλεπήβολος στ’ αλήθεια όρος, για να ονομαστεί ένα οκτασέλιδο παράθεσης εξεταστέας ύλης, διανθισμένο με μερικές παιδαγωγικές και διδακτικές προθέσεις, συνταγμένες σε απρεπή Ελληνικά για δημόσιο έγγραφο, και με […]
Σε μια χώρα της οποίας κυρίαρχο δόγμα ήταν η ρατσιστική ιδεολογία, μόνο παράδοξο δεν είναι πως η βιολογία, ή καλύτερα η “βιολογία”, μαζί με την ιστορία και τη φυσική αγωγή περιλαμβανόταν στα μαθήματα που είχαν περίοπτη θέση στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που τηρούσαν απαρέγκλιτα οι εκπαιδευτικοί, κάτω από το άγρυπνο βλέμμα της Εθνικής Σοσιαλιστικής Ένωσης Εκπαιδευτικών, […]
N. I. VAVILOV, A MARTYR OF GENETICS 1887—1942 TH . DOBZHANSKY Columbia University Journal of Heredity (1-8-1947) Οι βιολόγοι σε όλον τον κόσμο για μια σχεδόν δεκαετία ανησυχούν για την τύχη του N. I. Vavilov, του διαπρεπέστερου ίσως Ρώσου γενετιστή. Το εύρος της τραγωδίας του ανθρώπου αυτού έγινε γνωστό μόλις πρόσφατα. Είναι πια καθαρό πως […]
Tο όνομα Roman Vishniac μπορεί να μην λέει πολλά στους μη ασχολούμενους επισταμένως με την Τέχνη της φωτογραφίας. Τις φωτογραφίες του όμως, δεν μπορεί κάπου, κάποτε οι περισσότεροι τις έχουμε δει. Το φωτογραφικό και κινηματογραφικό έργο του Vishniac, που θεωρείται ως ένας από τους κορυφαίους φωτογράφους καλύπτει την περίοδο από το 1920 ως και τη δεκαετία […]
Οι αναγνώστες που είχαν την τύχη να διδάξουν το βιβλίο βιολογίας της κάποτε 2ης δέσμης, ή να διδαχθούν από αυτό, θα θυμούνται στο κεφάλαιο της Εξέλιξης την παράγραφο: Πολυπλοειδία. Σε αυτήν εξιστορείτο η δημιουργία ενός υβριδίου. Το υβρίδιο προερχόταν από τη διασταύρωση ραπανιού με λάχανο και τα άτομα που είχαν προκύψει ήταν γόνιμα μεταξύ τους, αλλά […]
Έχω έναν φίλο που χρόνια τώρα, παρά τις ματαιώσεις και τις διαψεύσεις, υποβάλλει απτόητος στην επαγγελματική ένωση στην οποία ανήκει, προτάσεις και σχέδια για τη βελτίωση της οργάνωσής της και τη δράση της.Όποτε λοιπόν μου στέλνει τις παρεμβάσεις του στην ένωση, για να μου ζητήσει τη γνώμη μου, έρχομαι στη δύσκολη θέση να μην τις […]
Τελευταία ημέρα της εβδομάδας, τελευταία ώρα της ημέρας και παρόλο που ο δάσκαλος είναι κουρασμένος από τις ώρες που έχουν προηγηθεί, συνεχίζει να παρακινεί τους μαθητές του να προσέξουν, μπας και καταφέρει να κερδίσει κάτι στη μισή ώρα που απομένει μέχρι να χτυπήσει το κουδούνι. Το μάθημα αφορά στους αμυντικούς μηχανισμούς και παρά τη μεγάλη […]
Υπάρχουν στιγμές που χαίρεσαι πως βρίσκεσαι σε αυτήν την χρονική φάση της ιστορίας της ανθρωπότητας, για το λόγο ότι μπορείς να απολαμβάνεις και να επωφελείσαι από το πλέον συκοφαντημένο δώρο της, την Τεχνολογία. Μια από αυτές τις στιγμές ήταν όταν διάβασα μια ανάρτηση της παλαιάς φίλης και καθηγήτριας στον τομέα Ζωολογία του Α.Π.Θ. Ελένης Βουλτσιάδου […]
Xειμώνας του 73, τελευταία ώρα του μαθήματος του φροντιστηρίου και οι αποκαμωμένοι μαθητές περιμένουν τον φυσικό τους-έναν κάπως ηλικιωμένο αλλά ευχάριστο καθηγητή, που αρεσκόταν στις παραδοξολογίες και στα ευφυολογήματα -να συνεχίσει την παράδοση του κεφαλαίου της Οπτικής, από το σημείο που το είχαν αφήσει. Ο φυσικός επιτέλους εμφανίζεται ασθμαίνοντας από το βάρος της ηλικίας και […]
Tώρα που κάπως έχει κοπάσει ο θόρυβος για τα θέματα της Βιολογίας, τις πανελλαδικές εξετάσεις κ.τ.λ. μπορούμε μάλλον να συζητήσουμε κάτι που έχει υποπέσει στην αντίληψή μου, ίσως και στη δική σας. Έχετε λοιπόν παρατηρήσει πως συμβαίνει συχνά μαθητές που επιτυγχάνουν υψηλές επιδόσεις στα Μαθηματικά (όταν τα έδιναν όλοι οι υποψήφιοι της Θετ. Κατ.) ή […]
Eξετάσεις των αρχών του 2000 και στο βαθμολογικό κέντρο έχει ξεκινήσει η διόρθωση των γραπτών σύμφωνα με τη γνωστή διαδικασία: Ο συντονιστής έχει διανείμει στους εκπαιδευτικούς το έγγραφο της Κ.Ε.Ε. με τις ορθές απαντήσεις και έναν πίνακα που έχει συντάξει ο ίδιος, στον οποίο αναγράφεται η (συμφωνημένη) μοριοδότηση για κάθε ερώτημα και υποερώτημα των θεμάτων. […]
Καθώς η αντίστροφη μέτρηση για την εξέταση στο μάθημα της Βιολογίας πλησιάζει προς τον αριθμό μηδέν, η σελίδα-που δεν είναι αμιγώς εκπαιδευτική- παραχωρεί το δικαίωμα στον ιδιοκτήτη της να πει δύο κουβέντες (σε δύο διαδοχικές, λόγω έκτασης αναρτήσεις), οι οποίες ίσως υποπέσουν στην αντίληψη των αυριανών θεματοθετών και των μεθαυριανών διορθωτών. Πριν όμως ο αναγνώστης […]
Στην οικογένεια του biology4u (ιστοσελίδα, facebook, pinterest, google+ κ.ά. μέσα κοινωνικής δικτύωσης) εκτός από την ιστοσελίδα bio-illustrations.net προσετέθη και η ιστοσελίδα https://bioetymon.wordpress.com. H πρώτη, όπως δηλώνεται από τον τίτλο της εστιάζεται στις απεικονίσεις της βιολογίας, αλλά και του αντικειμένου της, της ζωής, με σκοπό να τις αναδείξει, να τις σχολιάσει, κυρίως όμως να τις αφήσει να πουν […]
Το biology4u αναγγέλλει την έναρξη μιας νέας δραστηριότητάς του. Πρόκειται για μια σειρά podcast, δηλαδή μικρών ηχητικών εκπομπών, στις οποίες παρουσιάζεται η ιστορική διαδρομή ενός βιολογικού όρου, μέσα από τους μαιάνδρους της επιστήμης και της γλώσσας. Η σειρά ονομάζεται: “Η περί την βιολογία των ονομάτων επίσκεψις” και μερικά από τα επεισόδιά της παρατίθενται ενδεικτικά από τους […]
H Έμιλυ Ντίκινσον (1830-1886) συγκαταλέγεται ανάμεσα στους μεγαλύτερους Αμερικανούς ποιητές του 19ου αιώνα παρόλο που το έργο της, με εξαίρεση λιγοστά ποιήματα, γνωστοποιήθηκε μόνο, μετά τον θάνατό της. Έζησε για το μέγιστο χρονικό διάστημα της σύντομης ζωής της κλεισμένη στο αυστηρό προτεσταντικό περιβάλλον του πατρικού σπιτιού της, έχοντας ελάχιστες κοινωνικές επαφές, κυρίως με φίλους […]
Η σελίδα με χαρά παρουσιάζει ένα πνευματικό παιδί της το βιβλίο: Μια ημέρα σαν και αυτή στην Ιστορία της Βιολογίας, που επιχειρεί να παρουσιάσει τις μικρές και τις μεγάλες στιγμές της Βιολογίας στη μορφή μιας ημερολογιακής παράθεσης. Το βιβλίο συνελήφθη και κυοφορήθηκε, ως αποτέλεσμα των καθημερινών αναρτήσεων που γίνονταν στην σελίδα biology4u του facebook, στις οποίες […]
Ο κ. Φωτεινός είναι λάτρης της επιστημονικής φαντασίας και είναι ακράδαντα πεπεισμένος πως αυτό το είδος λογοτεχνίας προάγει την επιστήμη. Συνηθίζει μάλιστα, όποτε υποκρίνομαι πως αμφιβάλω για το όφελος ιστοριών στις οποίες κανένα περιστατικό, δεν είναι πραγματικό και τεκμηριωμένο, να μου υπενθυμίζει μια ρήση του Ray Bradbury, του συγγραφέα του Fahrenheit 451, σύμφωνα με τον οποίο: “Οτιδήποτε […]
Ακόμη κι αν έχετε ξεχάσει το όνομά του, δεν μπορεί, θα θυμάστε το δημοφιλές βιβλίο του, τα “Γράμματα σε έναν Νέο Ποιητή” με τα οποία ο συγγραφέας συμβούλευε έναν νεαρό θαυμαστή του για τα πρώτα βήματα στην ποίηση, αλλά μάλλον και στην ίδια τη ζωή. Αναφερόμαστε φυσικά στον Rainer Maria Rilke, τον Γερμανο-Αυστριακό μοντερνιστή, αλλά βαθύτατα λυρικό, […]
Όλοι γνωρίζουν ότι ένας δύτης πρέπει να αναδύεται σταδιακά από τα μεγάλα βάθη, έτσι ώστε να αποτρέπεται το ενδεχόμενο της προσβολής του από τη νόσο των δυτών. Και αρκετοί, δυστυχώς όχι όλοι – όπως αποδεικνύουν τα περιστατικά δηλητηρίασης από μονοξείδιο του άνθρακα- γνωρίζουν ότι το άοσμο αυτό αέριο προκαλεί το θάνατο από ασφυξία, διότι ανταγωνίζεται […]
Tο SMS που μου είχε στείλει ο κ. Φωτεινός ήταν σαφές και δεν επιδεχόταν αντίρρηση: Σήμερα στις 11 το πρωί στο γνωστό μας καφέ. Για να γνωρίσεις δύο εξαιρετικά κείμενα για τη σημασία της παρατήρησης στην Τέχνη και στην Επιστήμη! Επειδή γνώριζα πως ο αποστολέας του ποτέ δεν υπερέβαλε σε κάτι που τον εντυπωσίαζε και χαιρόταν να μου γνωστοποιεί, […]
Tην 3η Απριλίου του 1934 γεννήθηκε η Jane Morris Goodall, η επιστήμονας με την πλέον μακροχρόνια μελέτη στην συμπεριφορά ενός πρωτεύοντος (χιμπαντζή), πλην του ανθρώπου και μια εμβληματική ακτιβίστρια με μεγάλο περιβαλλοντικό και ανθρωπιστικό έργο. Η Goodall όταν έφθανε την 14η Ιουλίου του 1960 στις όχθες της λίμνης Ταγκανίκα, με σκοπό τη μελέτη της συμπεριφοράς […]
Στην πιο σκοτεινή πτυχή της σύγχρονης ιστορίας, και στην κατεκτημένη από τους Ναζί Γαλλία, δύο νεαροί Γάλλοι αρχίζουν να χαράζουν μια φωτεινή τροχιά που μερικά χρόνια αργότερα θα οδηγούσε τον καθένα τους στην αίθουσα απονομής των βραβείων Nobel και στην ανάδειξή τους, ανάμεσα στους σημαντικότερους διανοητές του 20ου αιώνα. Τον έναν, που τον έλεγαν Αλμπέρ Καμύ, τον βρίσκουμε να δουλεύει το […]
Με αυτόν τον χαιρετισμό, που στα Νέα Ελληνικά σημαίνει: Χαίρετε, όποιοι κι αν είστε! Ήρθαμε ειρηνικά ως φίλοι σε φίλους, και είναι ηχογραφημένος σε έναν επίχρυσο χάλκινο δίσκο, ενσωματωμένο στο πλαίσιο των διαστημοπλοίων Voyager I και Voyager II, η ανθρωπότητα θα χαιρετήσει την εξωγήινη μορφή ζωής, που ίσως τα δύο διαστημόπλοια συναντήσουν κατά τη διάρκεια του μεγάλου ταξειδιού […]
Σε προηγούμενες δημοσιεύσεις μας, είχαμε παρουσιάσει δύο από τους αφανείς ήρωες της εργαστηριακής έρευνας, την Drosophila melanogaster και την Ε. coli. Δικαιωματικά λοιπόν σειρά πρέπει να πάρει ένας σχετικά νεοφερμένος μέτοικος των εργαστηρίων βιολογίας ο οποίος όμως στα 40 χρόνια της ιστορίας του ως πειραματικό υλικό έχει καταφέρει να αναδειχθεί ως: – Ο πρώτος πολυκύτταρος οργανισμός […]
Συνεχίζουμε το αφιέρωμά μας στα δημοφιλή πειραματικά υλικό, περνώντας στην Escherichia coli, έναν πραγματικό Ιανό του κόσμου των μικροβίων, καθώς η γενναιοδωρία του, προς εμάς και τις υποθέσεις μας (έρευνα, παραγωγή προϊόντων), συνυπάρχει με την απειλητική ως και θανατηφόρο δράση του. Την συναντήσαμε λοιπόν σε μια από τις σχετικά πρόσφατες κατοικίες της, ένα εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας, […]
Θα μπορούσατε να φανταστείτε τον Mendel να διασταυρώνει… πλατάνια προκειμένου να εξαγάγει τους νόμους της κληρονομικότητας ή τον Morgan να διασταυρώνει… ελέφαντες για να διερευνήσει τη φυλοσύνδετη κληρονομικότητα; Φυσικά όχι. Αν μη τι άλλο, ο χρόνος και ο χώρος που χρειάζεται για να αναπαραχθούν οι οργανισμοί αυτοί, τους κάνουν παντελώς ακατάλληλους ως υποψήφια πειραματικά υλικά. […]
Με χαρά γνωστοποιώ στους φίλους μου ότι το βιβλίο μου: “Η Γενετική σε δύσκολους καιρούς και τόπους“, Εκδόσεις Σαββάλα, έχει πάρει πια τον δρόμο, για τις προθήκες και για τα
... Περισσότερα
Όταν ο Μπέιτσον “συνάντησε” τον Μέντελ
H μπλε αμαξοστοιχία της “Εταιρείας των Μεγάλων Ανατολικών Σιδηροδρόμων” διέσχιζε αργά τον κατάφυτο αγγλικό κάμπο, το ανοιξιάτικο πρωινό του 8ης Μαΐου του 1900, κατευθυνόμενη προς το Λονδίνο. Σε ένα από τα βαγόνια της ένας μεγαλόσωμος σαραντάχρονος άνδρας, έχοντας βαρεθεί να βλέπει το όμορφο, αλλά κάπως μονότονο τοπίο, σκέφτηκε να ρίξει μια τελευταία ματιά στο δακτυλόγραφο […]
Βλαντίμιρ Εφρόιμσον: Ένα υπόδειγμα θάρρους και επιστημονικής αξιοπρέπειας
Μετά την κατίσχυση της επιστημονικής επανάστασης, το να ασκεί κανείς το επάγγελμα του επιστήμονα ήταν κάτι που μπορούσε να του προσδώσει αναγνώριση, εργασιακή ασφάλεια και ένα ικανοποιητικό, αν όχι ένα υψηλό, επίπεδο ανέσεων. Αυτή η αυτονόητη αλήθεια, που απηχούσε την αυξανόμενη σημασία που απέδιδαν οι κοινωνίες στην επιστήμη, από τον 16ο αιώνα και εντεύθεν, μόνον […]
Οι τρεις τελευταίας αντιμαχίες
Η απόφαση του Προεδρείου της Ακαδημίας Επιστημών για την πραγματοποίηση μιας συζήτησης με αντικείμενο τη γενετική, εκπληρώθηκε τον Οκτώβριο του 1939. Τη διοργάνωσή της όμως δεν ανέλαβε η ίδια η Ακαδημία, αλλά η συντακτική επιτροπή του περιοδικού: «Κάτω από τη σημαία του Μαρξισμού» κατ’ εντολήν της Κ.Ε. του Κόμματος, η οποία από καιρό επιθυμούσε να τεθεί […]
Το ψάρεμα στα Ελληνικά Ακρογιάλια
Υπάρχουν στιγμές που χαίρεσαι πως βρίσκεσαι σε αυτήν την χρονική φάση της ιστορίας της ανθρωπότητας, για το λόγο ότι μπορείς να απολαμβάνεις και να επωφελείσαι από το πλέον συκοφαντημένο δώρο της, την Τεχνολογία. Μια από αυτές τις στιγμές ήταν όταν διάβασα μια ανάρτηση της παλαιάς φίλης και καθηγήτριας στον τομέα Ζωολογία του Α.Π.Θ. Ελένης Βουλτσιάδου […]
Ενίοτε μαθητές ικανότατοι στα Μαθηματικά και στη Φυσική αποτυγχάνουν στη Βιολογία. Γιατί άραγε;
Tώρα που κάπως έχει κοπάσει ο θόρυβος για τα θέματα της Βιολογίας, τις πανελλαδικές εξετάσεις κ.τ.λ. μπορούμε μάλλον να συζητήσουμε κάτι που έχει υποπέσει στην αντίληψή μου, ίσως και στη δική σας. Έχετε λοιπόν παρατηρήσει πως συμβαίνει συχνά μαθητές που επιτυγχάνουν υψηλές επιδόσεις στα Μαθηματικά (όταν τα έδιναν όλοι οι υποψήφιοι της Θετ. Κατ.) ή […]
Για την αξιολόγηση στις Πανελλαδικές εξετάσεις (Μέρος 2ον)
Eξετάσεις των αρχών του 2000 και στο βαθμολογικό κέντρο έχει ξεκινήσει η διόρθωση των γραπτών σύμφωνα με τη γνωστή διαδικασία: Ο συντονιστής έχει διανείμει στους εκπαιδευτικούς το έγγραφο της Κ.Ε.Ε. με τις ορθές απαντήσεις και έναν πίνακα που έχει συντάξει ο ίδιος, στον οποίο αναγράφεται η (συμφωνημένη) μοριοδότηση για κάθε ερώτημα και υποερώτημα των θεμάτων. […]
Καλύτερα ένα κακό σχέδιο, παρά κανένα…
Ο κ. Φωτεινός είναι λάτρης της επιστημονικής φαντασίας και είναι ακράδαντα πεπεισμένος πως αυτό το είδος λογοτεχνίας προάγει την επιστήμη. Συνηθίζει μάλιστα, όποτε υποκρίνομαι πως αμφιβάλω για το όφελος ιστοριών στις οποίες κανένα περιστατικό, δεν είναι πραγματικό και τεκμηριωμένο, να μου υπενθυμίζει μια ρήση του Ray Bradbury, του συγγραφέα του Fahrenheit 451, σύμφωνα με τον οποίο: “Οτιδήποτε […]
Ένας καταραμένος ποιητής και ένας εξέχων βιολόγος για τη δύναμη της παρατήρησης
Tο SMS που μου είχε στείλει ο κ. Φωτεινός ήταν σαφές και δεν επιδεχόταν αντίρρηση: Σήμερα στις 11 το πρωί στο γνωστό μας καφέ. Για να γνωρίσεις δύο εξαιρετικά κείμενα για τη σημασία της παρατήρησης στην Τέχνη και στην Επιστήμη! Επειδή γνώριζα πως ο αποστολέας του ποτέ δεν υπερέβαλε σε κάτι που τον εντυπωσίαζε και χαιρόταν να μου γνωστοποιεί, […]
O κ. Φωτεινός και οι μοριακοί αισθητήρες
Θυμάσαι το παραμύθι με τους “τρεις πρίγκιπες του Σερεντίπ” που σου είχα διηγηθεί, άκουσα τον κ. Φωτεινό να μου λέει από την άλλη άκρη του σύρματος. Ποιο του απήντησα. Αυτό του Κίπλινγκ που μου είπατε προσφάτως; Όχι, όχι αυτό. Αυτό που λες είναι το παραμύθι για το πώς έγινε η προβοσκίδα του ελέφαντα. Δεν αναφέρομαι […]
Έχετε ποτέ αναρωτηθεί, πόσοι από τους όρους που χρησιμοποιούμε στη Βιολογία και ιδιαιτέρως στη Συστηματική, προέρχονται από την Ελληνική Μυθολογία;
... Περισσότερα
Τσαγκάρη, ως τα σανδάλια· όχι παραπέρα!
Μια ηθοποιός χτες, ένας δημοσιογράφος προχτές κι ένας “τραγουδοποιός” τις προάλλες, έκριναν καλό να μας πουν τη γνώμη τους για τον τρόπο αντιμετώπισης της πανδημίας, την … αντισυνταγματικότητα του υποχρεωτικού εμβολιασμού και τους κινδύνους, ακόμη, στους οποίους μπορεί να μας εκθέσει. Το φαινόμενο, του να εκφράζει κάποιος-θορυβώδη συνήθως-γνώμη για πράγματα που αγνοεί εντελώς, και για […]
Εξαιτίας μιας αβλεψίας κατά τη σύνταξη των προγραμμάτων σπουδών το 1998, η χρωμοσωμική θεωρία-δηλαδή η θεωρία που υπέδειξε τα χρωμοσώματα ως τη φυσική βάση της κληρονομικότητας-παραλήφθηκε, ώστε να μην αναφέρεται ούτε ως όρος στα σχολικά βιβλία που συνεγράφησαν στη συνέχεια. Θα μου πείτε πού το πρόβλημα; Αν οι μαθητές μπορούν να εφαρμόζουν τον μεντελικό φορμαλισμό […]
Τρία από τα πολλά πράγματα που έμαθα, χάρη στους μαθητές μου
Είναι προφανές, ότι αν επιθυμείς η διδασκαλία σου να είναι επιτυχής, πρέπει η γνώση για το αντικείμενο που διδάσκεις, να έχει ένα βάθος που ξεπερνά κατά πολύ ό,τι ορίζεται, ως διδακτέα ύλη. Αν αυτό είναι αλήθεια, και είναι αλήθεια για τη διδασκαλία οποιουδήποτε αντικειμένου, είναι δυο φορές περισσότερο αλήθεια για τη διδασκαλία της βιολογίας, στην […]
Ασχολήσου επιτέλους με τη Φυσική Ιστορία!
Ένα κρύο πρωινό του Δεκεμβρίου του 1809 στο παλάτι του Κεραμεικού επικρατούσε μεγάλη αναστάτωση· τα μέλη του Ινστιτούτου της Γαλλίας-του ιδρύματος που περιελάμβανε στους κόλπους του τους αριστείς των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών-περίμεναν την άφιξη του Ναπολέοντα στον οποίο θα παρουσίαζε ο καθένας τα νέα του επιτεύγματα. Οι διανοούμενοι, οι καλλιτέχνες και οι […]
Τρία από τα πολλά πράγματα που έμαθα, χάρη στους μαθητές μου
Είναι προφανές, ότι αν επιθυμείς η διδασκαλία σου να είναι επιτυχής, πρέπει η γνώση για το αντικείμενο που διδάσκεις, να έχει ένα βάθος που ξεπερνά κατά πολύ ό,τι ορίζεται, ως διδακτέα ύλη. Αν αυτό είναι αλήθεια, και είναι αλήθεια για τη διδασκαλία οποιουδήποτε αντικειμένου, είναι δυο φορές περισσότερο αλήθεια για τη διδασκαλία της βιολογίας, στην […]
Δεν μπορεί, θα έχει τύχει να δείτε παλαιότερες ταινίες του Μίκυ Μάους, στις οποίες ο δημοφιλής ήρωας του Ντίσνεϊ δεν είχε ακριβώς τη μορφή, με την οποία τον γνωρίζουμε σήμερα. Όσο και να φαίνεται παράδοξο, πίσω από τις αλλαγές που υπέστη η φιγούρα της Ντίσνεϊ-μέχρι να αποκτήσει τη σύγχρονη μορφή της-υπάρχει πολύ περισσότερη βιολογία, ηθολογία […]
Το 1934 προβλήθηκε στις αμερικανικές αίθουσες κινηματογράφου ένα φίλμ που έφερε τον τίτλο: “Τα παιδιά του Αύριο”. Σκηνοθέτης του ήταν ο Crane Wilbur, ένας ηθοποιός ταινιών του βωβού και ομιλούντος κινηματογράφου, αλλά και επίσης ένας παραγωγικός συγγραφέας και ηθοποιός. Το σενάριο της ταινίας-που ήταν η πρώτη ομιλούσα ταινία του σκηνοθέτη, είχε συγγραφεί από τον Wallace […]
Μετά από κυοφορία δύο και περισσότερων ετών, το Ι.Ε.Π. ανακοίνωσε το “Πρόγραμμα Σπουδών” για τα μαθήματα της Γ’ Λυκείου, και συνεπώς και της Βιολογίας. «Πρόγραμμα Σπουδών» ένας μεγαλεπήβολος στ’ αλήθεια όρος, για να ονομαστεί ένα οκτασέλιδο παράθεσης εξεταστέας ύλης, διανθισμένο με μερικές παιδαγωγικές και διδακτικές προθέσεις, συνταγμένες σε απρεπή Ελληνικά για δημόσιο έγγραφο, και με […]
Η βιολογία στο εκπαιδευτικό σύστημα της ναζιστικής Γερμανίας
Σε μια χώρα της οποίας κυρίαρχο δόγμα ήταν η ρατσιστική ιδεολογία, μόνο παράδοξο δεν είναι πως η βιολογία, ή καλύτερα η “βιολογία”, μαζί με την ιστορία και τη φυσική αγωγή περιλαμβανόταν στα μαθήματα που είχαν περίοπτη θέση στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που τηρούσαν απαρέγκλιτα οι εκπαιδευτικοί, κάτω από το άγρυπνο βλέμμα της Εθνικής Σοσιαλιστικής Ένωσης Εκπαιδευτικών, […]
Πριν μερικά χρόνια ένας συνάδελφος είχε μυήσει τη σελίδα στις περίτεχνες μικρές ετικέτες ή σφραγίδες με τις οποίες, ο κάτοχος ενός
... Περισσότερα
Η γενετική σε δύσκολους καιρούς και τόπους
Με χαρά γνωστοποιώ στους φίλους μου ότι το βιβλίο μου: “Η Γενετική σε δύσκολους καιρούς και τόπους“, Εκδόσεις Σαββάλα, έχει πάρει πια τον δρόμο, για τις προθήκες και για τα ηλεκτρονικά καταστήματα των βιβλιοπωλείων. Το βιβλίο αφηγείται την ιστορία των τριών μεγάλων Ρώσων γενετιστών, του Νικολάι Κολτσόφ, του Νικολάι Βαβίλοφ και του Νικολάι Τιμομέγιεφ-Ρεσσόφσκι, και […]
Δεν είναι η πρώτη φορά που γράφουμε για τον Νικολάι Βαβίλοφ, τον σημαντικό αυτόν επιστήμονα που σφράγισε με τις έρευνές του την επιστήμη της Γενετικής και της Βοτανικής και γνώρισε ένα φρικτό τέλος στις φυλακές της NKVD. Δεν θάναι όμως και η τελευταία. Αυτή όμως τη φορά θα παρουσιάσουμε κάτι από τη ζωή και το έργο […]
Σε προηγούμενες δημοσιεύσεις μας, είχαμε παρουσιάσει δύο από τους αφανείς ήρωες της εργαστηριακής έρευνας, την Drosophila melanogaster και την Ε. coli. Δικαιωματικά λοιπόν σειρά πρέπει να πάρει ένας σχετικά νεοφερμένος μέτοικος των εργαστηρίων βιολογίας ο οποίος όμως στα 40 χρόνια της ιστορίας του ως πειραματικό υλικό έχει καταφέρει να αναδειχθεί ως: – Ο πρώτος πολυκύτταρος οργανισμός […]
Ένα ιστορικό συνέδριο Γενετικής
Υπάρχει κάποιο φιλμ στο οποίο μπορείς να δεις τον Erich Tschermak von Seysenegg, τον Theodosius Dobzhansky, τον H.J. Muller, τον Ronald A. Fisher, τον J.B.S. Haldane, τον George Ledyard Stebbins, όλους μαζί, που φτάνει να πεις το όνομά τους για να θυμηθείς ένα σημαντικό επίτευγμα της Γενετικής και της Εξελικτικής Βιολογίας; Υπάρχει! Και είναι ένα ερασιτεχνικό φιλμ που παρουσιάζει το 8ο […]
Στον γοργό χρόνο του διαδικτύου, 11 λεπτά δεν είναι λίγα. Αν τα διαθέσετε όμως για την παρακολούθηση της ταινίας μικρού μήκους που σας προτείνουμε θα αποζημιωθείτε πλήρως. Πρόκειται για μια ταινία την οποία γύρισε το 1961 στον Ζωολογικό Κήπο του Άμστερνταμ ο Bert Haanstra, ένας προικισμένος Ολλανδός σκηνοθέτης που είχε βραβευθεί το 1958 με Oscar για ταινία μικρού […]
Τα εξώφυλλα ενός σημαντικού περιοδικού Κυτταρικής και Μοριακής Βιολογίας
Μπορεί μια παραδοσιακή τεχνοτροπία να αποδώσει σύγχρονα θέματα και μάλιστα από την αιχμή της σύγχρονης επιστήμης και τεχνολογίας; Μπορεί! Και το αποδεικνύει το επίσημο περιοδικό της Εταιρείας Μοριακής Βιολογίας της Ιαπωνίας, το Genes to Cells, το οποίο εκτός από τη σημαντική αρθρογραφία και τον υψηλό impact factor του, πιστώνεται τα πανέμορφα και αμιγώς ιαπωνικά εξώφυλλά του με […]
Εισαγάγετε την ηλεκτρονική διεύθυνσή σας ώστε να ενημερώνεστε για τις νέες δημοσιεύσεις.
Συνδεθείτε
στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης που διατηρούμε...