Θάνος Καψάλης
Βιολόγος εκπαιδευτικός στο 1ο Λύκειο Ηλιούπολης
Θάνος Καψάλης's Latest Posts
Τα όμοια γεννούν όμοια
Είναι σχεδόν απίθανο στις μέρες μας να διαβάσετε εφημερίδα, να παρακολουθήσετε τηλεόραση ή να ακούσετε ραδιόφωνο, χωρίς να πέσει στην αντίληψή σας κάποια είδηση που να αφορά την κληρονομικότητα, τη Γενετική, δηλαδή την επιστήμη που τη μελετά, ή το μόριο που σχετίζεται με αυτήν, το DNA. Ότι στην καθημερινότητά μας έχει μπει η κληρονομικότητα, δεν σημαίνει πως το ενδιαφέρον μας γι’ αυτήν είναι όψιμο. Από την αυγή, ήδη, του πολιτισμού μας η εκπληκτική ιδιότητα των […]
Πώς έγιναν τα «κύτταρα», κύτταρα: Μια μικρή αναδρομή στην ιστορία της κυτταρικής θεωρίας.
Όταν διαβάζετε την κυτταρική θεωρία, τη θεωρία δηλαδή που υποστηρίζει ότι οι οργανισμοί αποτελούνται από κύτταρα και από προϊόντα κυττάρων, ίσως βρίσκετε ότι είναι αυτονόητη και πολύ απλή στην κατανόηση της. Σας πέρασε όμως ποτέ από το μυαλό να αναρωτηθείτε, πώς αυτές οι μικροσκοπικές δομές που εμφανίζονταν στα ατελή μικροσκόπια των πρώτων ερευνητών, έγιναν τα «κύτταρα»; Δηλαδή ό,τι εύκολα σήμερα αναγνωρίζουμε ως θεμελιώδεις μονάδες της δομής και της λειτουργίας των οργανισμών; Είτε λοιπόν έχετε θέσει στον εαυτό […]
Μέρος 2ον: Οι νεώτεροι χρόνοι
Νεώτεροι χρόνοι Τα τεχνολογικά επιτεύγματα που ακολούθησαν την περίοδο της Αναγέννησης, όπως η βελτίωση του μικροσκοπίου από τον Robert Hook και τον Antonie Philips van Leeuwenhoek, η επινόηση τεχνικών χρώσης που επέτρεπαν την παρατήρηση της λεπτής δομής των κυττάρων, αλλά και οι πρόοδοι στη Φυσική και ιδιαίτερα στον Ηλεκτρισμό, παρείχαν τα εργαλεία αλλά και τις ιδέες για μια νέα ώθηση στην επιστήμη της Νευροβιολογίας. To 1717 o Leeuwenhoek παρείχε την πρώτη μικροσκοπική παρατήρηση νευρικών ινών, 60 περίπου […]
Μέρος 1ον: Από τους Αρχαίους Αιγυπτίους ως την Αναγέννηση
Eρωτήματα όπως το πώς σκεφτόμαστε, το πώς μαθαίνουμε, ή το πώς ο εγκέφαλός μας έχει την ικανότητα να αποθηκεύει και να ανακαλεί πληροφορίες, δεν είναι νέα και ίσως πρέπει να περιμένουμε πολύ ακόμη, μέχρι να μας αποκαλυφθούν οι απαντήσεις τους. Εντούτοις στη Νευροβιολογία (ή Νευρο-επιστήμη κατ΄ άλλους), στην επιστήμη που μελετά τα μυστικά της λειτουργίας του εγκεφάλου, κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών έχουν συντελεστεί μεγάλες πρόοδοι. Αυτές οι πρόοδοι που, εύλογα, προσελκύουν όχι μόνο […]
Κυτταροσκελετός: Ένα πλέγμα ινωδών δομών που συμμετέχει σε ό,τι σχεδόν κάνει το κύτταρο!
Η εικόνα των κυττάρων που αναδύεται από τις φωτογραφίες ή τα σχέδια των βιβλίων, όσο κατατοπιστική κι αν είναι, είναι εν μέρει παραπλανητική, καθώς αντιπροσωπεύει ένα «παγωμένο» στιγμιότυπο που αποκρύπτει το πλήθος των δραστηριοτήτων της πολυάσχολης κυτταρικής μητρόπολης. Σ΄αυτές λοιπόν τις δραστηριότητες στις οποίες συμπεριλαμβάνεται η κυτταρική διαίρεση, η κίνηση, η σύλληψη της τροφής, η κατευθυνόμενη μετακίνηση των οργανιδίων, η διατήρηση, αλλά και η αλλαγή της μορφής του κυττάρου κ.ά., σημαντικό ρόλο παίζει ο κυτταροσκελετός, […]
Ρουμπρίκα αξιολόγησης θεμάτων ανοικτού τύπου
Στο παρελθόν, τόσο στο επίπεδο των πανελλαδικών εξετάσεων, όσο και στα τεστ, και στα διαγωνίσματα του τετραμήνου, αλλά και των προαγωγικών και απολυτηρίων εξετάσεων, συχνά έχουν τεθεί θέματα ανοικτού τύπου, δηλαδή θέματα στα οποία ο μαθητής καλείται να συντάξει μια σχετικά εκτεταμένη απάντηση που να περιλαμβάνει και κάποιου είδους εξήγηση ή ερμηνεία. Και πρόσφατα όμως, τέτοιου τύπου θέματα θεσμοθετήθηκαν και εντάχθηκαν στις Τράπεζες θεμάτων. Τα θέματα αυτά, συγκρινόμενα με τα θέματα κλειστού τύπου παρουσιάζουν ενδιαφέροντα πλεονεκτήματα, […]
Ριβοσώματα: Οι δραστήριες μικροσκοπικές μηχανές παραγωγής πρωτεϊνών
Ό,τι είμαστε, ό,τι φαινόμαστε και ό,τι μπορούμε να κάνουμε οφείλεται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στις πρωτεΐνες. Τις μεγαλομοριακές, δηλαδή ουσίες που παράγονται κατ’εντολήν του DNA και αποτελούν τα εργαλεία μέσω των οποίων καθορίζει τις κυτταρικές δομές και υπαγορεύει τις κυτταρικές λειτουργίες. Αν έφτανε όμως μόνο το γενετικό υλικό για να παραχθούν οι πρωτεΐνες τότε οι ιοί, οι μυστηριώδεις υπάρξεις που βρίσκονται στο αβέβαιο όριο της άβιας με την έμβια ύλη, δεν θα μας ταλαιπωρούσαν, […]
Ενδοπλασματικό Δίκτυο: H βιομηχανική ζώνη του κυττάρου
Στην πολυάσχολη κυτταρική μητρόπολη, ως και στη μισή έκτασή της απλώνεται η βιομηχανική ζώνη του κυττάρου. Στις δεξαμενές, στις σωληνώσεις και στους αγωγούς της ζώνης αυτής παράγεται ένα πλήθος από προϊόντα που τροποποιούνται, αποθηκεύονται και μεταφέρονται δραστήρια από τη μια περιοχή του κυττάρου, στην άλλη, ακόμη και έξω από αυτό. Η ζώνη αυτή είναι το Ενδοπλασματικό Δίκτυο: Το οργανίδιο που δεσπόζει με το μέγεθός του ανάμεσα στα οργανίδια που αποτελούν το ενδομεμβρανώδες σύστημα του κυττάρου. Ένα οργανίδιο, με πολυποίκιλη συμμετοχή […]
Συνδεθείτε
στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης που διατηρούμε...